แนวพระราชดำริด้านสังคมสงเคราะห์และสวัสดิการ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมีพระราชดำริว่า การให้หรือการสงเคราะห์ช่วยเหลือผู้ที่ได้รับความทุกข์ยากลำบาก จะช่วยทำให้โลกนี้มีความสงบร่มเย็น และช่วยให้ทุกคนสามารถอยู่ร่วมกันในสังคมได้ด้วยความสุข โดยทรงมีหลักการในการพระราชทานความช่วยเหลือว่า
“ให้ เพื่อให้ช่วยตนเองได้” ดังนั้น พระองค์จึงทรงมุ่งมั่นส่งเสริมฐานะความเป็นอยู่ของราษฎรให้ “พออยู่พอกิน” และสามารถพึ่งตนเองได้ ซึ่งจะช่วยให้พวกเขามีความมั่นคงในการดำรงชีวิต อันจะส่งผลให้ประเทศชาติมีความเจริญรุ่งเรืองและมีความมั่นคงในที่สุด นอกจากนี้ หากราษฎรประสบความเดือดร้อนจากภัยพิบัติต่างๆ พระองค์จะพระราชทานความช่วยเหลือในทันทีทันใด จนอาจกล่าวได้ว่า เมื่อเกิดความทุกข์แก่ราษฎรขึ้น ณ ที่ใด พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจะทรงประทับอยู่ ณ ที่นั้น หรือหากเสด็จฯ ไปช่วยเหลือด้วยพระองค์เองไม่ได้ จะทรงมีพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ข้าราชบริพารที่ทรงไว้วางพระทัยเดินทางไปให้ความช่วยเหลืออย่างทันการณ์ โดยมีรับสั่งว่า “ไปให้ไว ไปให้ถึง ไปให้เร็ว”
